Skip to content
  • Ana sayfa
  • Blog
  • Discord
  • Reklam ver
  • İletişim

Sabahlatan

Uykusuzluğa bahane

Sabahlatan

Uykusuzluğa bahane

  • Bilim
  • Tarih
  • Teknoloji
  • Dil
  • Sinema
  • Sanat
  • Felsefe
  • Genel Kültür
  • Siyaset
  • Maddesel
  • Bilim
  • Tarih
  • Teknoloji
  • Dil
  • Sinema
  • Sanat
  • Felsefe
  • Genel Kültür
  • Siyaset
  • Maddesel
En son
  • Bir yıldız nasıl doğar?
  • Veri Gizliliği ve Güvenliği Hakkında
  • P2P Network Yapısı ve Kullanım Alanları
  • Silinen Dosyalar Neden Aslında Yok Olmaz
  • Oyun Motoru Arşivi
  • TRON Kurgusal Evreni
Home➤Bilim➤Işık Yayan Canlılık: Biyolüminesans
Biyolüminesans
BilimBiyoloji

Işık Yayan Canlılık: Biyolüminesans

Doruk
13 Nisan 20150

Işık üretmek insanlar tarafından ateş böceği gibi genel olarak bilinen örnekler dışında canlılarla pek fazla bağdaştırılamasa da, dünya üzerinde bu yeteneğe sahip çok sayıda canlı mevcut. Hatta çoğunluğu yaşadığı yerler dolayısıyla henüz keşfedilememiş durumda. Canlının vücudundan biyolojik ışık üretme olayına biyolüminesans adı veriliyor. Biyolüminesans kelimesi Latince yaşam anlamına gelen “Bios” ve ışık anlamındaki “Lumen” kelimelerinden gelir. Soğuk ışık olarak da bilinen lüminesans bir nesnenin ısısı değişmeden ışık yaymasına deniyor. Bunu gerçekleştiren canlı olduğu zaman da buna biyolüminesans ismi veriliyor. Bu biyolojik ışık üretilirken enerjinin yalnızca 20%’den azı ısıya dönüşür.

Işık yayan ateş böceği

Elbette mutlak sıfıra ulaşmamış her varlık bir ışınım yayar. 0 kelvin veya -273 santigrat derece ile ifade edilen bu noktaya ulaşmak ise imkansız sayıldığından ışınım yaymayan madde yok gibidir. İnsanlar yalnızca gözleriyle algılayabildikleri, elektromanyetik spektrumdaki çok ufak bir bölgeyi oluşturan görülebilir ışığa ışık demiştir. Oysa radyo dalgalarından mikrodalgalara, kızılötesi ışınlardan gama ışınlarına hepsinin yapısı görülebilir ışıkla aynıdır. Farklı olmalarını sağlayan tek faktör dalgaboylarıdır. En basitinden her madde, dolayısıyla her canlı ısı yayar. Isı, kızılötesi ışınımdır ve bir elektromanyetik dalga çeşididir. Bunun dışında kimi canlılar insan gözünün algılayamayacağı kadar küçük veya büyük dalgaboylarında ışınım yayar ve algılarlar. Fakat burada biyolüminesans derken yalnızca görülebilir ışık ve bunun çok yakınındaki ışınımlardan bahsediyor olunacak.

Elektromanyetik spektrum

Bir canlı biyolüminesans özelliğini kullanabilmek için lusiferin pigmentini ve lusiferaz enzimini kullanır. Lusiferin’i oksitleyerek ışık üretirken, lusiferaz enzimini de bu tepkime için hızlandırıcı olarak kullanır. Bu tepkimenin hücre içinde olması şart değildir, hücre dışında da gerçekleşebilir.

YakamozGenel bir örnek olan ateş böcekleri biyolojik ışıklarını türleri içindeki iletişim için kullanır. Çiftleşme dönemlerinde bu özelliklerini yoğun olarak kullanırlar. Ateş böceği dışında, genellikle hakkında yanlış bilginin yaygın olduğu yakamozlar da biyolojik olarak ışık üreten canlılardır. Yakamoz (Noctiluca scintillans) tek hücreli bir deniz canlısıdır. Bu canlı suyun ve balıkların hareketi ile etkileşime geçtikçe ışık ile tepki verir. Gece yakamozun bolca olduğu bir yerde bulunan insanlar, kayıklarının kürekleriyle suyu ittiklerinde veya yüzdüklerinde bu hareketlerine bağlı olarak yakamozların ışık saçtığını görecektir. Fotosentez ile besinini sentezleyebildiği için su yüzeyine yakın vaziyette, toplu halde yaşarlar. Türkçede yakamoz çoğu zaman yanlış bir şekilde ay ışığının suya vuran yansıması olarak kullanılsa da; hem bu canlıya, hem de bu canlının yaydığı mavi ışığa verilen isimdir.

Biyolüminesans yeteneğini vücutlarında daha aktif kullanabilen çoğu canlı ise yakamozların aksine deniz ve okyanusların derin bölgelerinde yaşar. Güneş ışınlarının ulaşamadığı bu bölgelerde bu özellikleri bu deniz canlılarınaFener balığı birçok fayda sağlar. Bu derin sularda yaşayan canlıların 90% kadarı biyolüminesan özelliğe sahip. Genellikle suyun içerisinde güçlü etki gösteren yeşil ve mavi renklerde ışık yayıyorlar. Fakat bu canlılar ışığı burada aydınlanma veya yolunu görmek amacıyla kullanmaz. Işığı ilgi çekici bir etmen olarak kullanarak av olmaktan kurtulur veya av yakalarlar. Yüzünün önüne sarkan ışık yayan uzvu ile, bu ışığa gelen ufak balıkları avlayarak beslenen fener balığı (Lophius piscatorius) buna güzel bir örnektir.

Cookiecutter köpekbalığı bu özelliği vücudunun ufak bir kısmını aydınlatarak kamuflaj olarak kullanır. Vücudunun alt kısımlarını aydınlatmaz ve yetersiz ışıkta bu durum küçük bir balık gibi görünmesine neden olur. Bir av bulduğunu düşünen tuna ve uskumru gibi yırtıcı balıklar cookiecutter’a yaklaştıklarında kendileri av durumuna geçerler.

Cookiecutter köpekbalığı

Kimi mürekkep balığı türleri ise vücutlarından püskürttükleri biyolüminesan moleküller ile avcılarının kendilerini takip etmesini sağlayarak kendi bölgesine çeker. Bu şekilde avcı av konumuna düşer.

Bazı bakteri türleri de biyolüminesan özelliğe sahiptir. Bu bakteriler koloniler halinde bir arada bulunarak parlak ışık yayar hale gelebilir ve kimi balıkları enfekte edebilir. Enfekte olan balık da yüksek bakteri yoğunluğundan dolayı ışık yayar hale gelir. Örneğin Anomalops isimli balık türü gözünün altını saran bölgeden ışık yayar. Buna orada yoğun halde bulunan biyolüminesan bakteriler neden olur.

Anomalops
Kimi canlılar kendilerine verilen ışığı emerek geri yansıtır. Bunun biyolüminesan etki ile hiçbir alakası yoktur.

İnsan vücudunda da yayılan biyolojik ışık tespit edilmiştir. Fakat bu ışık insan gözünün algılayacağından 1000 kat daha zayıf durumdadır. Evrimsel süreçte ışığa çeşitli yönlerden hayati ihtiyaç duyan kimi canlılar bu özelliklerini geliştirebilmiştir. Bunun dışında her canlı metabolizmasını oluşturan kimyasal tepkimeler sonucu görülebilir ışığa yakın dalgaboylarında ışınım yayabilir.

Işık yayan denizanası

Biyolüminesansın suni amaçlara uygun kullanılmasına dair çeşitli çalışmalar yapılıyor. Işık yayan bitkiler, ağaçlar ile çevre aydınlatması elektrikten tasarruf etmeye yardımcı olabilecek. Aynı şekilde hayvanlar üzerinde yürütülen çalışma ve deneyler de mevcut.

Biyolojik ışık yayan ağaçIşık yayan ağaç

Related tags : bakteribilimbioluminescencebiyolojibiyolojik ışıkbiyolüminesansfener balığıışık saçan canlılarışık yayan canlılarışıklı canlılarışıklı hayvanlarlüminesans

Previous Post

Diğer Gezegenleri Dünyalaştırmak: Terraforming

Mars'ı Dünya'ya çevirmek

Next Post

Kuasar Nedir, Ne Değildir II

Kuasar

Related Articles

Ozon tabakası BilimGenel Kültür

Ozon ve Ozon Tabakası Hakkında Az Bilinenler

Duyular BilimBiyoloji

Duyuları ve Bilinci Aldatmak

Kan yapısı BilimBiyolojiGenel Kültür

Kan: Vücudu Bir Bütün Haline Getiren Yapı

AstronomiBilim

Bir yıldız nasıl doğar?

İnsan Evrimsisi BilimBiyoloji

Evrimini Durduran Canlı

Kategoriler

  • Bilim
    • Astronomi
    • Biyoloji
    • Sınırbilim
  • Biyoloji
  • Coğrafya
  • Dil
    • Dil Dersleri
  • Ekonomi
  • Felsefe
  • Genel Kültür
  • Kurgusal Evrenler
  • Maddesel
  • Sanat
    • Müzik
  • Sinema
  • Siyaset
  • Standart
  • Tarih
  • Teknoloji
    • Android
    • Oyun
    • Program
    • Programlama ve Tasarım
    • Sosyal Medya
  • Teoloji
  • Zeka Oyunları

İçerik Koruması

DMCA.com Protection Status
Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

Arşivler

© 2015 -2020 Sabahlatan. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. | Theme By WPOperation
  • Gizlilik
  • Reklam ver
  • İletişim
Sabahlatan gezinme deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Kabul edip etmemek size kalmış. Kabul et Reddet Detaylı bilgi
Gizlilik Politikası

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT