Skip to content
  • Ana sayfa
  • Blog
  • Discord
  • Reklam ver
  • İletişim

Sabahlatan

Uykusuzluğa bahane

Sabahlatan

Uykusuzluğa bahane

  • Bilim
  • Tarih
  • Teknoloji
  • Dil
  • Sinema
  • Sanat
  • Felsefe
  • Genel Kültür
  • Siyaset
  • Maddesel
  • Bilim
  • Tarih
  • Teknoloji
  • Dil
  • Sinema
  • Sanat
  • Felsefe
  • Genel Kültür
  • Siyaset
  • Maddesel
En son
  • Bir yıldız nasıl doğar?
  • Veri Gizliliği ve Güvenliği Hakkında
  • P2P Network Yapısı ve Kullanım Alanları
  • Silinen Dosyalar Neden Aslında Yok Olmaz
  • Oyun Motoru Arşivi
  • TRON Kurgusal Evreni
Home➤Bilim➤Kan: Vücudu Bir Bütün Haline Getiren Yapı
Kan yapısı
BilimBiyolojiGenel Kültür

Kan: Vücudu Bir Bütün Haline Getiren Yapı

Doruk
Doruk
28 Mart 2017 599 Views0

Kan tarih boyunca insanlığın oluşturduğu kültürlerde her zaman büyük önem taşımıştır. Kimi dinlerde kanın canın kaynağı olduğuna inanıldığından dolayı kanlı et yenmez, kimi milletlerde devleti yöneten kişilerin kanının kutsal olduğuna inanılıp onlara suikast düzenlendiğinde kanı akıtılmadan, boğarak öldürülür. Kan herhangi bir doğaüstü güce sahip olmasa da, vücut için en önemli yapıların başında geliyor. Çok hücreli canlıların artık daha karmaşık yapılara sahip olmaya başladığı nokta karşılaşılan en önemli yapılardan biri olarak kan ve dolaşım sistemi görülüyor.

İnsan ve ona benzer canlı türlerinin kanlarından başlayalım. Çeşitli bitkilerde, besinlerde, özellikle de mısır gevreklerinde demir içeriğine çok fazla vurgu yapılır. Hatta mısır gevreklerini ayrıştırdığınızda içinde ufak bir miktar demir tozu olduğunu gözlerinizle görürsünüz. Peki neden insan bildiğin demiri vücuduna alsın? Kana kırmızı rengi veren molekül hemoglobin, bunu biliyorsunuz. Hemoglobine kırmızı rengi veren ise demirdir. Her canlıda bu şekilde değil, farklı renklerde kana sahip olan canlılar var. Onlara az sonra gireriz.

Demir insan vücudunda büyük oranda kanda bulunur. Daha doğrusu oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri olan alyuvarlarda. Okullarda alyuvar diye öğretilse de, bu hücrenin ismi aslında tıp camiasında eritrosit olarak geçer. Hemoglobin de bu eritrositlerin yapısının büyük bölümünü oluşturur. Hemoglobin yapısında demir bulunan bir proteindir. Eritrositler akciğerlere oksijen yüklemesi için geldiğinde bünyelerindeki hemoglobin oksijenle birleşir ve oksihemoglobine dönüşür. Bu sayede vücudun her bölgesine taşınabilir hale gelir. Karbondioksitin ise küçük bir bölümü hemoglobinde taşınabilir, geri kalan ise kan plazmasında çözünmüş olarak taşınr. Eritrositler yassı ve çekirdek dahil hiçbir organeli bulunmayan bir yapıya sahiptir. Esas görevleri oksijen taşımak olduğundan bu şekilde evrimleşmiştir.

İnsan vücudundaki tüm demir elde edildiğinde yaklaşık demir bir çivi büyüklüğünde olacaktır. Bilenleriniz vardır, Aziz Nesin’in “70 Yaşım Merhaba” kitabında “Kan Yüzüğü” isimli bir öyküsü var ve bu öyküde simyacı kendi kanındaki demiri ayrıştırarak sevdiğine bir demir yüzük yapmak için uğraşıyor.

Kanda aynı zamanda sindirilip parçalanmış besinler, hormonlar da taşınır. Bütün vücutta ulaşım ve iletişimi sağlayan bir kargo firması gibidir. Salgı bezleri ürettikleri hormonları kana karıştırır ve bunlar bütün vücuda yayılacak gerekli tepkilerin verilmesini sağlar. Besinler ise aynı yolla vücuttaki bütün hücrelere ulaştırılır. Kan ve dolaşım sistemi vücudun bir bütün olmasını sağlayan en önemli yapıdır. Hormon açısından bir iletişime sahne olsa da, yaptığı daha çok mektup alışverişini sağlamaya benzetilebilir. Vücutta iletişim açısından internete benzetilebilecek esas yapı sinir sistemidir. Sinir sisteminde iletişim çok daha hızlıdır, kan dolaşımında ise doğal olarak bir gecikme söz konusu.

Vücutta neredeyse her noktadan kan dolaşımı geçer. Kan bölgelerin merkezine kalın ve ortalama büyüklükteki damarlarla taşınsa da sayısız ufak noktaya kılcal damarlar aracılığıyla ulaşır. Bu yüzden parmağınızı kestiğinizde çok az miktarda kan dışarı çıkar, orada yalnızca kılcal damarlar bulunur.

Şimdi gelelim kan renklerine. Kimi yengeçlerin, ıstakozların, örümceklerin, yumuşakça ve ahtapotların kanı mavi renkte olabilir. Bunun nedeni kanlarında demir yerine bakır bulunması. Dolayısıyla etken molekülleri hemoglobin değil, hemosiyanindir. Bunun dışında yeşil ve mor renkte kana sahip canlılar da mevcut. Yeşil kanın kaynağı klorokruonin isimli, mor rengin kaynağı ise hemoeritrin isimli hemoglobin alternatifi moleküllerdir. Kırmızı dışında kan rengine sahip bu tür canlılar genel olarak ilkel vücut yapılarına sahip, evrimin hayvanları içeren kısmındaki ilk basamaklarda bulunan canlılardır.

Kanda aynı zamanda akyuvar olarak bilinen lökosit ve bunların ürettiği antikor gibi, savunma amaçlı yapılar da bulunur. Vücutta bir tehlike sezildiği anda bu yapılar bununla mücadele etmeye başlar. Bunun yanı sıra çok önemli olan pıhtılaşma sürecini sağlayan kan pulcukları diye de bilinen trombositler bulunur.

Kan grubu konusuna da gelelim. Okullarda sıkça “0 genel vericidir, herkese verir. AB genel alıcıdır, milleti emikler” şeklinde öğretilse de, bu yalnızca sınav geçmeye yönelik verilen yalan yanlış bir bilgidir. Biyolojide işler bu kadar kesin yürümez. İnsan kanında antijen isimli çeşitli proteinler bulunur ve bu proteinlerin varlığına göre kan gruplarına A, B veya her ikisi de ve Rh ismi verilir. A veya B antijenlerinden herhangi birisi bulunmuyorsa 0 şeklinde ifade edilir. Rh ismindeki proteinin ise isimlendirilmesi bundan farklıdır, olup olmamasına göre Rh+ veya Rh- şeklinde isimlendirilir. Rh faktörü sonradan keşfedilmiştir ve bu ismini keşfedilirken kullanılan Rhesus maymununun isminden alır. Çok acil bir durum olmadığı sürece canlılara her zaman kendi kan grubundan kan verilmelidir. Eğer durum çok kritik ise Rh- grubu Rh+ grubuna kan verebilir.

Güllerin ise kanı yoktur. O yüzden şu Youtube’daki kanlı gül fotoğraflı, Windows Movie Maker’da hazırladığınız kliplerinizi silerseniz dünya daha güzel bir yer olacak.

Related tags : akyuvaralyuvarbiyolojidolaşım sistemieritrosithemoglobininsan kanında demirinsan vücudunda demirkankan gruplarıkan renklerikana kırmızı rengi veren maddekanda demirlökositpıhtılaşma
Share:

Previous Post

Nokia’nın Bilinmeyenleri

Nokia 3310 ekranı

Next Post

Şah – Mat

Satranç tahtası

Related Articles

Uranüs tutulma AstronomiBilim

Güneş Sisteminin En Tırt Gezegeni: Uranüs

Ozon tabakası BilimGenel Kültür

Ozon ve Ozon Tabakası Hakkında Az Bilinenler

mobile network Genel KültürStandartTeknoloji

P2P Network Yapısı ve Kullanım Alanları

Dünyadaki en büyük bakteri BilimBiyoloji

Gözle Görülebilen Bakteri

Radyasyon - Nükleer santral BilimGenel Kültür

Nükleer Enerji Santrali Nedir? Yararları ve Zararları

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Günün En Çok Okunanları

  • Homunculus Nedir? Simya ve Sinirbilim Tanımları
    Homunculus Nedir? Simya ve Sinirbilim Tanımları
  • Android Devasa Thumbnail Sorununun Çözümü
    Android Devasa Thumbnail Sorununun Çözümü
  • Dünya'nın Gerçek Oksijen Kaynakları Ağaçlar Değildir
    Dünya'nın Gerçek Oksijen Kaynakları Ağaçlar Değildir
  • Yumurta Rengi: Neden Bazıları Kahverengi, Bazıları Beyazdır
    Yumurta Rengi: Neden Bazıları Kahverengi, Bazıları Beyazdır
  • Graham Sayısı ve Diğer Devasa Sayılar
    Graham Sayısı ve Diğer Devasa Sayılar
  • Kensington Kilidi Nedir?
    Kensington Kilidi Nedir?
  • Azerbaycan Türkçesine Giriş I
    Azerbaycan Türkçesine Giriş I

Kategoriler

  • Bilim
    • Astronomi
    • Biyoloji
    • Sınırbilim
  • Biyoloji
  • Coğrafya
  • Dil
    • Dil Dersleri
  • Ekonomi
  • Felsefe
  • Genel Kültür
  • Kurgusal Evrenler
  • Maddesel
  • Sanat
    • Müzik
  • Sinema
  • Siyaset
  • Standart
  • Tarih
  • Teknoloji
    • Android
    • Oyun
    • Program
    • Programlama ve Tasarım
    • Sosyal Medya
  • Teoloji
  • Zeka Oyunları

İçerik Koruması

DMCA.com Protection Status
Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

Arşivler

Bloga e-posta ile abone ol

Bu bloga abone olmak ve e-posta ile bildirimler almak için e-posta adresinizi girin.

© 2015 -2020 Sabahlatan. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. | Theme By WPOperation
  • Gizlilik
  • Reklam ver
  • İletişim